Η αλληγοÏία του σπηλαίου ....πιο επίκαιÏη από ποτÎ!
Ο Πλάτωνας μάλλον είχε το χάρισμα να μαντεÏει το τι μÎλλει γενÎσθαι και προσπάθησε να μας βοηθήσει να λÏσουμε το γÏŒρδιο δεσμÏŒ με μια πολÏ καίρια παραβολή ,εκείνη του σπηλαίου.
Στο σπήλαιο Îμεναν δεσμÏŽτες, αλυσοδεμÎνοι σε τÎτοιο σημείο , ÏŽστε να μη μποροÏν να περιστρÎψουν οÏτε καν το κεφάλι τους. Η ατμÏŒσφαιρα που επικρατοÏσε δήλωνε τον απÏŒλυτο σκοταδισμÏŒ. Το μοναδικÏŒ φως καθÏŽς διαπερνοÏσε την σπηλιά δημιουργοÏσε σκιÎς ,είδωλα .Οι περισσÏŒτεροι δεσμÏŽτες ήταν δυστυχÏŽς καταδικασμÎνοι να βλÎπουν μονÏŒ αυτά τα είδωλα ,αγνοÏŽντας εντελÏŽς το φως του ήλιου. Υπήρχαν ÏŒμως και εκείνοι οι δεσμÏŽτες που τελικά κατάφεραν να απαλλαχτοÏν απÏŒ τα δεσμά τους και να δουν το πραγματικÏŒ φως του ήλιου….Και στην αρχή τα μάτια πονοÏν και χρειάζεται χρÏŒνος για να μπορÎσουν να συνηθίσουν το φως του ήλιου.
Μήπως αυτή η αλληγορία θυμίζει κάτι απÏŒ το σήμερα; και αν κατά πÏŒσο μποροÏμε να την εφαρμÏŒσουμε ως πλοÏσια παρακαταθήκη που επιμελÏŽς φρÏŒντισε να περάσει απÏŒ γενιά σε γενιά , ο εξαιρετικÏŒς φιλÏŒσοφος;
Σήμερα ζοÏμε σε μια εποχή απÏŒλυτης κρίσης. Κρίσης αξιÏŽν κυρίως ,ÏŒχι απλά οικονομική. Οι πραγματικοί δεσμÏŽτες είμαστε ÏŒλοι εμείς η σχεδÏŒν ÏŒλοι. Οι εξελίξεις διαδραματίζονται τÏŒσο γρήγορα που ,τελικά τα γεγονÏŒτα είναι μπροστά μας και μας προσπερνοÏν αφήνοντας μας πίσω. Γίναμε Îρμαια της παραπλανημÎνης οπτικοακουστικής πλάνης που μας δημιουργοÏν ψευδαισθήσεις πως βρισκÏŒμαστε στο τÎλος του κÏŒσμου.
Η πραγματικÏŒτητα είναι άλλη…μπορεί εκείνοι που Îχουν ισχÏ και δÏναμη να πιστεÏουν πως δεν θα ξυπνήσουν οι δεσμÏŽτες απÏŒ την αιÏŽνια λήθη, τα είδωλα, αλλά το τÎλος της αλληγορίας μαρτυρά κάτι πιο βαθÏ και ίσως ανατρεπτικÏŒ. ΟρισμÎνοι δεσμÏŽτες καταφÎρνουν να λÏσουν τα δεσμά τους και να απελευθερωθοÏν . ΕπÏŒμενο βήμα τους είναι να φτάσουν στο φως του ήλιου .Και ίσως πονÎσουν τα μάτια τους στην αρχή, αλλά αργÏŒτερα θα δουν με μάτια καθαρά τον ήλιο της γνÏŽσης.
Η λήθη εξακολουθεί να υπάρχει σε αυτή την δÏσκολη εποχή, μα απÏŽτερος σκοπÏŒς είναι η αφÏπνιση. Και ο φωτεινÏŒς νους υπήρχε, υπάρχει και θα εξακολουθεί να περνά ακÎραιος στο πÎρασμα των χρονÏŽν. Η αλληγορία είναι πιο επίκαιρη απÏŒ ποτÎ και αυτÏŒ θα Îπρεπε να μας προβληματίζει. Ίσως αν μελετοÏσαμε το κείμενο του Πλάτωνα να βλÎπαμε να ξετυλίγεται στα μάτια μας η ίδια ιστορία…γιατί δυστυχÏŽς η ιστορία επαναλαμβάνεται..
ΕπομÎνως ας σκεφτοÏμε πως θα φτάσουμε στην γνÏŽση , αν είμαστε φυλακισμÎνοι στην άγνοια που δημιουργεί η πολιτικοοικονομική κρίση . Η απάντηση είναι μÎσα μας ,εκεί πηγάζει και απÏŒ εκεί θα επαναστατήσει για να μετατρÎψει ριζικά την εποχή κρίσης αξίων σε εποχή ανάδειξης τους.
απÏŒ την Αντωνία Βαρμάζη, ιστορικος-φιλολογος
